روغن کشش فرآیند هادی سازی سیم و کابل
روغن کشش یکی از مواد مورد مصرف فرآیند کشش هادی در صنعت سیم و کابل می باشد . انتخاب و استفاده از روغن کشش مناسب موضوعی است که نه تنها کیفیت مفتول تولیدی را تحت شعاع قرار می دهد بلکه به میزان زیادی طول عمر حدیده های کشش و نیز فلکه های کششی دستگاه های کشش راد و فاین را افزایش می دهد .
در حالت کلی روغن کشش مناسب می بایستی انتظارات زیر را برآورده سازد :
1- روانکاری مناسب حدیده برای ممانعت از خوردگی هسته حدیده در اثر اصطکاک .
2- کاهش نیروی کششی لازم جهت نازک کاری مفتول در هر حدیده .
3- خنک کردن سریع حدیده کشش برای ممانعت از آسیب دیدگی هسته .
4- تولید مفتولی با سطح بیرونی خوب و کیفیت مناسب .
بنابراین پایداری و کیفیت مطلوب روغن کشش اهمیت بسزایی در فرآیند کشش مفتول ایفا می نماید .
در حال حاضر مواد روانکار بسیاری جهت استفاده در فرآیند کشش هادی صنعت سیم و کابل در بازار عرضه می گردد که ساختار شیمیایی اغلب آنها در اختیار مصرف کننده قرار نمی گیرد ولی می توان این مواد را به سه دسته زیر تقسیم نمود :
1- مواد روانکاری بصورت روغن ( مایع )
2- مواد روانکاری خشک ( پودر )
3- مواد روانکاری بصورت خمیر یا گریس
بطور کلی هدف از روانکاری عبارت است از ایجاد یک لایه بسیار نازک ( فیلم ) بین دو ماده در تماس با هم برای کاهش نیروی اصطکاک و نیز جذب حرارت حاصله از آن ، بر این اساس روغن روانکاری کشش نیز باید اثر اصطکاک بین مفتول و هسته حدیده را کاهش دهد تا عمر حدیده کشش افزایش یافته و در عین حال به نیروی کمتری برای کشیدن مفتول و نازک کردن آن نیاز باشد . همچنین این روغن حرارت ایجاد شده بر اثر عملیات کشش را نیز از محدوده هسته حدیده کشش به سرعت خارج می نماید .
روغن کشش مورد استفاده در ماشین های کشش سیم و کابل از دسته امولسیونها هستند . از لحاظ فیزیکی امولسیونها به دسته حل شونده ها و یا مخلوط شونده ها تعلق ندارند زیرا این مواد در حقیقت در یک محیط پخش و پراکنده می شوند . به عنوان مثال پراکندگی گاز در داخل مایع کف ، مایع در گاز ، بخار ، جامد در داخل گاز و … را تعلیق می نامند . بنا به تعریف امولسیون عبارت است از پراکندگی ( پخش ) یک مایع در داخل مایعی دیگر بدون آنکه در آن حل شده و یا با آن ترکیب گردد بصورتی که بتوان هردوفاز مایع را به روشهای فیزیکی از یکدیگر مجددا” جدا نمود .
اگر روغن در داخل آب پراکنده گردد آن را امولسیون روغن در آب و اگر آب در روغن پخش شود آن را امولسیون آب در روغن می نامند . روغن کشش مورد استفاده در صنعت سیم و کابل از دسته امولسیونهای روغن در آب می باشد .
در صورتیکه بخواهیم امولسیونی از دو مایع غیر قابل ترکیب با یکدیگر تهیه نمائیم کافی است توسط وسائل مکانیکی همانند همزدن این دو فاز مایع را در یکدیگر پخش کنیم . اما امولسیون تولیدی پایدار نبوده و پس از مدتی مجددا” در اثر اختلاف وزن مخصوص خود از یکدیگر جدا می شوند .
لذا برای پایداری یک امولسیون نیاز به عامل سومی بنام ماده امولسیون کننده است ، این ماده سبب می شود که پخش روغن در داخل آب پایدار گردد زیرا که مابین ملکولهای آب یک نیروی جاذبه بوجود می آورد . مواد امولسیون کننده به سه دسته آنیونیک ، کاتیونیک و بی یون تقسیم می شوند . امولسیون کشش مفتول های مس در صنعت سیم و کابل عموما” حاوی امولسیون کننده آنیونیک از صابونهای سدیم و پتاسیم هستند .
مواد چربی مورد استفاده در روغن کشش معمولا” پایه نباتی یا حیوانی دارند. معمولترین نوع این چربی ها عبارتند از : روغن نخل ، روغن کرچک ، روغن بادام زمینی ، روغن سویا و یا روغن جگر ماهی .
بدلیل وجود فاز آب در امولسیون کشش و جهت جلوگیری از بروز زنگ زدگی در قسمتهای فلزی معمولا” روغن کشش حاوی مواد ضد زنگ می باشد . همچنین جهت جلوگیری از فعالیت باکتری ها و قارچها و مخمرها که سبب تجزیه و تخریب آن می گردند به روغن کشش مواد آنتی باکتریال نیز اضافه می گردد . روغن های کشش برای ممانعت از ایجاد کف حاوی مواد ضد کف نیز هستند .
در بیان کلی وظیفه اصلی یک امولسیون کشش که در ماشین های کشش فرآیند هادی سازی سیم و کابل که از نوع خیس می باشند مورد استفاده قرار می گیرند به شرح زیر می باشد :
1- امولسیون یا همان روغن کشش باید اصطکاک بین مفتول و حدیده را کاهش دهد .
2- آب امولسیون باید حرارت تولید شده در فلکه های کششی و حدیده ها را که ناشی از این عمل نازک کاری است به سرعت دریافت و از محل خراج نماید .
3- امولسیون باید امکانات لازم برای انجام عمل نازک کاری تمیز و مناسب را ایجاد نماید و کلیه ذرات بر جای مانده در حدیده کشش ناشی از فرآیند نازک کاری مفتول را از محل تماس خارج نماید تا از پاره شده مفتول در قالب کشش و یا خط برداشتن سطح مفتول ممانعت بعمل آورد .
